Oplichting is een aanzienlijk risico voor jongeren in de digitale wereld, zoals blijkt uit een onderzoek dat in juni 2024 werd uitgevoerd door Stemmingmakers in opdracht van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Hoewel jongeren zich over het algemeen zelfverzekerd voelen over hun online vaardigheden, toont het onderzoek aan dat ze toch vaak slachtoffer worden van online fraude. Hoe goed weten ze zichzelf werkelijk te beschermen in de digitale wereld?
Het onderzoek, getiteld ‘Online oplichting en jongeren: een inkijk in hun ervaringen’, geeft inzicht in de manier waarop jongeren omgaan met online bedreigingen zoals aankoopfraude, phishing en hacking. Meer dan 600 jongeren tussen de 12 en 18 jaar deden mee aan dit onderzoek, dat werd uitgevoerd via een jongerenpanel en een oproep op Scholieren.com. Het CCV en Scholieren.com werken al jarenlang samen om online fraude onder jongeren tegen te gaan.
Belangrijkste bevindingen
Uit de resultaten blijkt dat 36% van de ondervraagde scholieren ooit slachtoffer is geweest van online oplichting, een lichte stijging vergeleken met 2017. Jongens gaven vaker aan dat ze zijn opgelicht dan meisjes, hoewel meisjes vaker twijfelen of hun ervaring daadwerkelijk als oplichting kan worden aangemerkt.
De meest voorkomende vorm van oplichting volgens de jongeren is aankoopfraude via webshops en tweedehands marktplaatsen, waarbij bestelde goederen nooit werden geleverd. Ook noemen veel jongeren het hacken van hun e-mail of social media-accounts als een veelvoorkomende vorm van online oplichting.
Houding tegenover online oplichting
Dit onderzoek richtte zich ook op de houding van jongeren ten opzichte van online oplichting. Bijna 46% van de scholieren vindt dat het slachtoffer worden van online oplichting niet hun eigen schuld is, terwijl 41% hierover een neutraal standpunt inneemt. Toch zou 41% zich schamen als ze slachtoffer worden. Opvallend is dat jongeren, als het om anderen gaat, minder snel geneigd zijn om het slachtoffer de schuld te geven; 46,1% is het er namelijk niet mee eens dat het slachtoffer worden van online oplichters ‘je eigen schuld’ is.
Beschermingsmaatregelen
Wanneer het aankomt op preventie, nemen jongeren verschillende maatregelen om zichzelf te beschermen tegen online oplichting. Zo geeft 77% aan altijd de reviews van een webshop te controleren voordat ze een aankoop doen, en 74% deelt nooit zomaar hun bankgegevens. Ook het vragen om hulp aan ouders is een veelgebruikte maatregel (53%), terwijl maatregelen zoals het instellen van tweestapsverificatie minder populair zijn (47%). Slechts 28% gebruikt verschillende wachtwoorden voor verschillende accounts.
Hoewel bijna 60% van de jongeren zichzelf goed vindt in het herkennen van verdachte online situaties, vinden velen het instellen van verschillende wachtwoorden voor hun accounts te veel moeite. Dit benadrukt de noodzaak voor gebruiksvriendelijke veiligheidsmaatregelen die jongeren kunnen helpen om zich beter te beschermen tegen online bedreigingen.
Nieuwe preventiecampagnes
Het onderzoek laat zien dat online oplichting onder jongeren nog steeds een groot probleem is. Hoewel jongeren denken dat ze online risico’s kunnen herkennen, blijkt de realiteit dat een aanzienlijk deel van hen toch slachtoffer wordt. De bevindingen uit dit onderzoek zullen worden gebruikt om nieuwe preventiecampagnes te ontwikkelen, in samenwerking met Scholieren.com, om jongeren beter te wapenen tegen de gevaren van de digitale wereld. Het is duidelijk dat er nog veel werk te doen is om jongeren beter te beschermen tegen online oplichting.
Bekijk al onze artikels!
