Phishing herkennen en vermijden: praktische tips om jezelf te beschermen

Het is maand van de cybersecurity! Deze week focussen we ons op Phishing. In dit artikel bespreken we hoe je phishing-berichten kunt herkennen en wat je kunt doen om jezelf te beschermen.

Phishing is een van de meest voorkomende vormen van internetfraude waarbij criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden, bankgegevens of identiteitsnummers te stelen. Dit gebeurt meestal via e-mails, sms’en, of andere berichten die op het eerste gezicht betrouwbaar lijken.

Wat is phishing?

Phishing is een methode waarbij criminelen nepberichten versturen die van een vertrouwde instantie lijken te komen, zoals een bank, overheidsinstantie of bekend bedrijf. Deze berichten vragen je vaak om op een link te klikken of om gevoelige informatie in te vullen. De bedoeling is om je persoonlijke gegevens te stelen, die vervolgens kunnen worden misbruikt voor identiteitsfraude of financiële diefstal.

Hoe herken je phishing-berichten?

Het is vaak niet meteen duidelijk dat een bericht frauduleus is, aangezien phishingberichten er steeds geloofwaardiger uitzien. Toch zijn er enkele duidelijke signalen waar je op kunt letten:

• Links: Een verdachte link is een van de meest herkenbare signalen. Zweef met je muis over de link zonder te klikken. Controleer of de domeinnaam overeenkomt met de officiële website van de organisatie. Een kleine afwijking in de domeinnaam kan al wijzen op phishing.
• Onverwachte berichten: Krijg je een e-mail of sms over een bestelling die je niet hebt geplaatst, of een wedstrijd waaraan je niet hebt deelgenomen? Wees dan extra voorzichtig.
• Dringende verzoeken: Phishingberichten proberen vaak urgentie te creëren, bijvoorbeeld door te zeggen dat je een betaling moet doen of dat je account geblokkeerd zal worden. Laat je niet onder druk zetten.
• Afzender controleren: Controleer altijd het e-mailadres van de afzender. Vaak gebruiken fraudeurs een adres dat sterk lijkt op een legitiem e-mailadres, maar met een kleine afwijking, zoals een extra letter of een andere domeinnaam.
• Vreemde vragen: Instanties zoals banken of overheidsinstellingen zullen nooit via e-mail of sms vragen om je wachtwoord, pincode of andere gevoelige gegevens.

Wat moet je doen bij een verdacht bericht?

Als je een bericht ontvangt dat je niet vertrouwt, volg dan de volgende stappen:

1. Klik niet op de link: Bezoek de website van de vermeende afzender via een zoekmachine of rechtstreeks via het webadres dat je kent, in plaats van te klikken op links in het bericht.
2. Rapporteer phishingberichten: In België kun je verdachte berichten doorsturen naar Safeonweb via verdacht@safeonweb.be. Deze dienst scant de berichten op kwaadaardige inhoud en kan actie ondernemen om websites te blokkeren.
3. Verwijder het bericht: Nadat je het verdachte bericht hebt gemeld, verwijder je het van je toestel. Als je het bericht op je werk hebt ontvangen, volg dan de interne procedures voor phishing, zoals het melden aan de IT-afdeling.

Wat als je per ongeluk op een phishinglink hebt geklikt?

Mocht je toch op een link geklikt hebben of je gegevens ingevoerd hebben, neem dan onmiddellijk actie om verdere schade te beperken:

• Voer een virusscan uit op je toestel om te controleren op malware of andere schadelijke software.
• Verander wachtwoorden, vooral als je hetzelfde wachtwoord op meerdere platforms gebruikt. Zorg ervoor dat je sterke, unieke wachtwoorden gebruikt voor elke dienst.
• Blokkeer je creditcard als je betalingsgegevens hebt ingevoerd, en neem contact op met Cardstop om verdere schade te voorkomen.
• Dien een klacht in bij de politie als je slachtoffer bent geworden van phishing. Dit helpt niet alleen bij de aangifte van je verlies, maar kan ook helpen bij de opsporing van criminelen.

Phishing en Vlaamse premies

Criminelen gebruiken vaak actuele thema’s zoals Vlaamse premies om hun phishingcampagnes geloofwaardiger te maken. Er zijn bijvoorbeeld valse berichten in omloop over premies zoals Mijn VerbouwPremie of teruggaven van belastingen. Deze berichten lijken afkomstig van de overheid en bevatten links naar valse websites die om je persoonlijke gegevens vragen.

Let op: de overheid zal je nooit via e-mail of sms vragen om je wachtwoord, bankgegevens of andere persoonlijke informatie. Mocht je twijfelen, neem dan rechtstreeks contact op met de betrokken instantie.

Veiligheidstips om phishing te voorkomen

Hoewel phishingberichten steeds geraffineerder worden, kun je jezelf beschermen door enkele voorzorgsmaatregelen te nemen:

• Gebruik antivirussoftware: Een goede antivirussoftware kan helpen om schadelijke links of downloads te blokkeren.
• Installeer de Safeonweb app: Deze app waarschuwt je voor cyberdreigingen en houdt je op de hoogte van actuele phishingcampagnes in België.
• Controleer regelmatig je bankafschriften: Houd je financiële transacties in de gaten om verdachte betalingen snel op te merken.

Door alert te zijn en verdachte berichten onmiddellijk te melden, kun je voorkomen dat je slachtoffer wordt van phishing. Blijf waakzaam en deel je gegevens enkel via veilige, betrouwbare kanalen.

Conclusie

Phishing vormt een ernstige dreiging voor onze digitale veiligheid. Door bewust om te gaan met verdachte berichten en de juiste maatregelen te nemen, kun je jezelf en je gegevens beschermen tegen deze vorm van fraude. Neem de tijd om verdachte e-mails of sms’en grondig te controleren, en zorg ervoor dat je altijd via betrouwbare kanalen je gegevens invoert. Meld verdachte berichten bij Safeonweb en zorg ervoor dat je je toestellen en accounts goed beveiligt.

Bekijk dit: Simon, co-founder van OutKept, aan het woord over zijn phishing simulatie platform.